Online marketing stuurt mensen aan tot bepaald koopgedrag. Hierbij zijn beïnvloedingsstrategieën heel bruikbaar. Maar bij beïnvloeding speelt ook een ethisch vraagstuk. Hoe ver mag men gaan om de consument te overtuigen? In deze blogpost bespreken we enkele bedenkelijke online verleidingstactieken. Zo moet het dus niet!
Subliminale priming
Bij subliminale priming stel je mensen bloot aan informatie nét onder hun visuele en/of auditieve drempel (threshold). Deze informatie wordt hierdoor niet bewust waargenomen. Maar toch lijkt het ergens, in een onbewust deel van ons brein, te worden opgeslagen. Een bekend voorbeeld is het onderzoek van James Vicary. In 1957 ontstond veel ophef nadat Vicary beweerde dat hij de verkoop van frisdranken en popcorn kon laten stijgen door het plaatsen van subliminale reclame teksten als korte flitsen tijdens de film.
Hoewel achteraf is gebleken dat Vicary het onderzoek uit zijn duim had gezogen, zorgde het wel voor bedenkingen rondom de ethiek van de reclamewereld. Later is het experiment wel degelijk uitgevoerd en is aangetoond dat subliminale priming onder bepaalde voorwaarden inderdaad werkt. Wat ons betreft een van de bedenkelijke online verleidingstactieken.
Ego depletion
Deze strategie speelt in op wilskracht. Wilskracht kan worden vergeleken met de werking van een spier; na inspanning is herstel nodig. Als wilskracht overmatig gebruikt wordt, zorgt dit voor een uitputting van ‘mentale energie’. Tijdens mentale uitputting gaat overtuiging makkelijker. Mensen denken dan namelijk eerder via de korte, simpele denkroute in plaats van de lange, systematische route. Dit zorgt voor een minder kritische manier van denken. Een voorbeeld is om mensen naast de ‘koop nu’ button de optie aan te bieden om te delen op social media. Opeens is er een veel eenvoudigere beslissing, namelijk tussen de button en het delen op social media (wat tamelijk onzinnig zou zijn). Vervolgens bevindt de bezoeker zich al in de funnel. Een interessant artikel in MarketingFacts dat dieper ingaat op deze manier van marketing lees je hier.
Kindermarketing
Een andere verkoopstrategie, maar zeker niet de minst zorgwekkende, is kindermarketing. Zoals de naam al aangeeft, gaat het hier om de jongste doelgroep. Voorbeelden van verkooptactieken zijn het gebruik van felle kleuren, leuke plaatjes en populaire stripfiguren. Die trekken vaak snel de aandacht van kinderen. Vooral in periodes rondom Sinterklaas en kerst weten marketeers hier dan ook slim op in te spelen. Hiermee beïnvloeden zij het koopgedrag van ouders. Helaas zijn het meestal de grote, ‘processed food’ verkopende multinationals die kindermarketing inzetten om suikerrijke en minder gezonde producten aan de man te brengen.
Fear Of Missing Out
Veel voorkomend is wanneer aanbieders inspelen op het FOMO syndroom: Fear Of Missing Out. Bekende claims die hierop inspelen zijn “nog slechts 2 kamers beschikbaar” of “alleen vandaag 25% korting”. Wij vinden deze beproefde tactieken op zich prima, maar alleen als er werkelijke feiten aan ten grondslag liggen. De vraag is wel wie de Booking.com’s en de Transavia’s hierop gaat controleren.
Remarketing
Remarketing houdt in dat een website owner via een cookie onthoudt wie waar op de site is geweest, en deze bezoekers later via banners op andere sites alsnog probeert te verleiden. Op zich een legitieme manier om iemand alsnog over de streep te trekken. Probleem is echter dat dit heel vaak op een slordige manier wordt ingevuld. Beroemd zijn de paarse laarzen van Zalando die je maandenlang achtervolgen terwijl je deze dus al hebt aangeschaft. Maar ook een partij als Belvilla stalkt mensen met het huisje dat ze al hebben geboekt, en Booking.com denkt dat het aantrekkelijk is om een appartement in Barcelona te boeken terwijl je dat al geboekt hebt en nog naartoe moet gaan. Door deze zwak uitgevoerde remarketing aanpak kwalificeert deze zich wat ons betreft als bedenkelijke online verleidingstactiek.
Bedenkelijke online verleidingstactieken: conclusie
De hierboven genoemde tactieken zijn slimme manieren van verkopers om consumenten in een gewenste richting te sturen. Moeten wij ons, als consument, nu dus zorgen gaan maken om deze manieren van marketing en verkoop? Enerzijds is het belangrijk om kritisch te zijn ten opzichte van dit soort bedenkelijke online verleidingstactieken. Anderzijds zijn de richtlijnen voor reclames duidelijk. De Reclame Code commissie houdt de ethiek voor de consument streng in de gaten. Zo is het gebruik van subliminale priming al langere tijd verboden. Ook zijn de regels rondom kindermarketing onlangs aangescherpt. Andere tactieken (zoals remarketing) zijn niet verboden maar worden niet goed ingezet, waardoor ze bijdragen aan een ‘spammy’ ervaring.
Je eigen website verbeteren met ethisch verantwoorde verleidingstechnieken? Neem contact op met een goed online marketing bureau en lees onze andere online marketing tips.
